بارداری پر خطر

بارداری پرخطر

هر شرایط مربوط به بارداری با خطر واقعی یا بالقوه برای سلامتی مادر یا جنین، به عنوان بارداری پرخطر در نظر گرفته می­شود.-اینکه چه شرایط و یا موقعیت­هایی باعث بارداری پرخطر می­شوند جای بحث دارد و در وهله­ی اول تنها می­توان گفت شرایط بسیار متغیر هستند.

-در هر بارداری لازم است خطر دقیقاً ارزیابی شود و برنامه­ی مراقبت فردی برای مادر در نظر گرفته شود.

برای یک زن باردار در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان احتمال بوجود آمدن خطر هست. هر گونه شرایط غیر منتظره یا پیش نشده­ی پزشکی یا مامایی در بارداری با خطر بالقوه یا واقعی برای سلامت مادر یا جنین را بارداری پرخطر می­گویند. در سراسر جهان بیست میلیون زن بارداری پرخطر دارند و بیش از 800 زن هر روزه به دلیل این شرایط فوت می­کنند. درصد بارداری پرخطر از 6 تا 33 درصد متفاوت است زیرا شرایط و موقعیت­هایی که بارداری را پرخطر می­کنند با هم متفاوت هستند. در سراسر جهان 5 تا 10 درصد از بارداری­­ها با پره اکلامپسی پیچیده می­شوند. سایر چالش­های بارداری عبارتند از مالاریا، سل، کم خونی فقر آهن. زنی که بارداری پرخطر دارد باید مراقبت­های قبل از زایمان کافی داشته باشد و درمان به موقع و مراقبت تخصصی در هنگام زایمان، و پس از آن داشته باشد تا به این ترتیب بتوان مرگ و میر مادر و نوزاد را کاهش داد.

ارزیابی ریسک شرایط پرخطر

روش غربالگری بارداری، استاندارد مراقبتی است که برای این منظور استفاده می­شود آیا شرایطی وجود دارد که اثر منفی بر مادر و جنین بگذارند. در هر مرحله­ای از بارداری، ممکن است شرایط چالش برانگیزی برای سلامت مادر و جنین رخ دهند از جمله اختلالات قبل و یا در آغاز بارداری، در طی دوران بارداری و یا مسائل و مشکلاتی که مربوط به دوره­ی قبل از بارداری، تولد و پس از زایمان ممکن است بوجود آیند. نیاز است که ارزیابی ریسک انجام شود تا مشخص شود چه زمانی باید مراقبت­های ویژه را در نظر گرفت. سابقه­ی کامل وضعیت سلامتی مادر از طریق معاینه­ی فیزیکی و نتایج آزمایش می­توانند خطر مرگ و میر یا آسیب را برای مادر یا جنین مشخص کنند.

نتایج بالینی

خطرات بارداری مربوط به مادر و جنین ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در دوران بارداری شوند. این خطرات عبارتند از چاقی (شاخص توده­ی بدن BMI> 31.9)، سیگار کشیدن، وضعیت اشتغال (تمام وقت یا پاره وقت)، تحصیلات (کمتر از دبیرستان،دبیرستان یا کالج)، خشونت شریک زندگی و افسردگی. در مطالعه­ی مربوط به زنان آفریقایی تبار، وضعیت پس و پیش از زایمان با عوامل زیر ارتباط داشتند: وزن کم در هنگام تولد (وزن بدن 2499 گرم در هر دوره­ی حاملگی)، وزن بسیار کم در زمان تولد (وزن بدن 1500 گرم)، تولد زودرس (قبل از تکمیل 37 هفته بارداری)، زایمان سزارین، سقط جنین، پذیرش بخش مراقبت­های ویژه­ی نوزادان (NICU)، مرگ و میر قبل و یا پس از زایمان مورد بررسی قرار گرفتند. تحصیلات یکی از عوامل پیش بینی قوی برای زایمان زودرس بود در حالیکه BMI قوی­ترین شاخص برای وزن کم در هنگام تولد، زایمان سزارین، سقط جنین، پذیرش NICU و مرگ قبل یا پس از زایمان بود.

با استفاده از سیستم نظارت بر عوامل ریسک رفتاری مشخص شد که 52% از زنان 18 تا 44ساله قبل از بارداری حداقل یکی از این عوامل خطر را در خود دیده­اند و 18% از این زنان نیز حداقل دو عامل خطر را دیده­اند. عوامل خطر عبارتند از: سیگار کشیدن، چاقی، دیابت، پریشانی ذهنی و چاقی شایع­ترین عامل خطر است (23%). اما اینکه هر زنی چگونه خطرات پیش یا پس از زایمان خود را درک می­کند با دیگری بسیار فرق دارد.

دسته های حاملگی پرخطر (سازمان بهداشت جهانی)

وضیعت سلامت  فعلی: اختلالات فشار خون، سندروم تخمدان پلی کیستیک، دیابت، بیماری کلیوی، بیماری خودایمنی، بیماری تیروئید، ناباروری، چاقی، HIV/ایدز

سن: نوجوانی، اولین بارداری پس از 35 سالگی

عوامل سبک زندگی: مصرف الکل، مصرف تنباکو، مصرف مواد مخدر

شرایط بارداری: بارداری چندقلو، دیابت حاملگی، پره اکلامپسی و اکلامپسی

*************************

علائم بیماری شدید مادران (مرکز  کنترل و پیشگیری از بیماری)

قلبی عروقی: انفارکتوس حاد قلبی

ایست قلبی/فیبریلاسیون بطنی

انعقاد داخلی عروق

آمبولی ترومبوتیک

انتقال خون

بررسی قلبی

تغییر ریتم قلب

ریوی: سندروم دیسترس تنفسی بزرگسالان، edema ریوی، تراکئوستومی موقت، تهویه حرکتی

جراحات یا آسیب¬ها: آسیب داخلی جمجمه¬ای، آسیب داخل قفسه سینه، شکم یا لگن

خاص بارداری: آمبولی مایه آمنیوتیک، اکلامپسی، اختلالات مغزی

عملیاتی: بیهوشی، هیسترکتومی، عملکرد قلب و پریکارد، ایست قلبی در حین عمل جراحی

سایر: نارسایی حاد کلیه، سپسیس، شوک، کم خونی سلولی، بی خوابی

******************************

دسته های عمومی بارداری پرخطر

بیولوژیکی: ژنتیکی، تغذیه¬ای، وضعیت سلامت عمومی، اختلالات پزشکی یا مامایی

فیزیولوژیکی: رفتارهای مادرانه، شیوه زندگی، اختلالات عاطفی، روابط بین فردی دچار مشکل شده، حمایت اجتماعی ناکافی، شیوه¬های غیرایمن فرهنگی

قومی اجتماعی: مراقبت قبل از زایمان ناکافی، وضعیت بیمه، درآمد کم، وضعیت تأهل، نژاد، قومیت

محیطی: خطرات مربوط به محل کار و محیط عمومی، مواد شیمیایی، گازها و تابش نور

عوامل تعیین کننده¬ی خطر بارداری

1-قصد بارداری، شروع مراقبت¬های قبل از زایمان، موانع

2-استفاده از اسید فولیک، استفاده از داروهای مادری، تنباکو، مصرف الکل

3-شیوه¬های تنظیم سلامت از قبل از جمله روش¬های تنظیم خانواده، وزن مادر قبل از بارداری، جدیدترین واکسیناسیون فصلی آنفولانزا، بهداشت دهان و دندان

4-شرایط پزشکی پیش از زایمان به طور خاص فشار خون بالا و دیابت

5-مورد سو استفاده واقع شدن از نظر فیزیکی و عاطفی، استرس واقعی/بالقوه، حمایت اجتماعی، افسردگی

درک ریسک زنان باردار

درک ریسک را می­توان اینطور تعریف کرد: انتظار یک فرد در مورد احتمال وقوع یک رخداد». اینکه یک زن باردار چگونه خطراتی که با آن مواجه است را تعریف می­کند ممکن  است بر تمایل او برای پیگیری مراقبت­های زایمان و رژیم­های مراقبتی اثر بگذارد. در مطالعه­ی زنان نابالغ، 5 عامل بر نحوه­ی درک آنها از خطر دوران بارداری اثر می­گذارند که عبارتند از: اضطراب مربوط به بارداری (مهم­ترین عامل)، ریسک پزشکی (سابقه­ی باروری، وضعیت پزشکی، اختلالات حاملگی)، سن مادر، سن حاملگی و کنترل درونی درک شده. سایر عواملی که ممکن است بر درک ریسک زن باردار اثر بگذارد، تجربیات و ساختارهای اجتماعی، تجربیات زندگی قبلی و تأثیر مراقبت­های سلامتی (HCP)، اطلاعات عمومی، تجربه­ی وضعیت پیشین و فلسفه­ی شخصی اوست. به طور کلی زنی که بارداری پرخطر دارد نیاز به مراقبت از خود و جنین خود را نسبت به وضعیت شغلی، سایر فرزندان، شریک زندگی، فرهنگ، سابقه­ی خانوادگی و یا تجربیات شخصی قبلی تعیین می­کند.

تغییرات تصور از ریسک در دوران بارداری

تشخیص خطر در دوران بارداری همیشه نشان دهنده­ی آن نیست که زایمان انجام نخواهد شد یا مشکلی برای مادر و جنین وجود دارد. برخی از بارداری­های پرخطر مشابه بارداری­ها و زایمان­های نرمال هستند. بنابراین می­توان گفت تعریف دقیقی از ریسک دوران بارداری وجود ندارد و زن باردار ممکن است ریسک بارداری را به شیوه­ی خود و با HCP خود درک کند. زن باردار شاهد نوعی «پتانسیل از دست دادن و یا آسیب» است در حالیکه ریسک را می­توان یک «محاسبه­ی آماری شانس و نسبت» تعریف کرد. جنبه­ی آماری ارزیابی ریسک را اینطور می­توان بیان کرد که چقدر احتمال دارد، رخداد روی دهد در حالیکه از نظر روانشناسی می­توان اینطور بیان کرد که زن باردار، ریسک بارداری خود را چگونه درک می­کند. ممکن است زن باردار ریسک بارداری خود را به شدتی که پرستار یا HCP درک می­کنند، درک نکند. علاوه بر این ممکن است HCP متأثر از نگرانی­های دادرسی باشد.

نظرات متخصصین بهداشتی و شرایط شخصی زن باردار از جمله وضعیت اقتصادی و اجتماعی و همچنین قصد بارداری او ممکن است بر روند ارزیابی شدت ریسک اثر بگذارد. از آنجاییکه ممکن است ریسک بارداری خود را مشابه HCP بررسی نکند، مشکلاتی ممکن است در ارتباطات پیش آید ممکن است رضایت کافی وجود نداشته باشد و همچنین نتوان از منابع ضروری مراقبت­­های بهداشتی استفاده کرد زمانی که بارداری با ریسک بالا همراه است.

نشانه­های بارداری پرخطر

اینکه بارداری زنی به عنوان بارداری پرخطر تعریف شود به واکنش­های مختلفی منجر می­شود. زن ممکن است احساسات منفی، آسیب پذیری و استرس ذهنی پیدا کند. در صورتی که بارداری پرخطر تعریف شود به آزمایش­های اضافی نیاز خواهد بود که ممکن است باعث از دست رفتن کنترل بر بارداری شود. علاوه بر این افزایش حس ترس و اضطراب از بارداری و تولد افزایش می­یابد. زن بارداری که شرایط پرخطری را دارد ممکن است تحت تأثیر رسانه­ها، خانواده و جامعه­ی پزشکی قرار گیرد. برخی اصطلاحات و گفته­هایی که می­شنود ممکن است باعث شوند که فکرکند شرایط جدی و پیچیده هستند و به این ترتیب ممکن است حس کنترل خود را از دست بدهد. در مقابل بارداری پرخطر ممکن است بر برخی از زنان تأثیر منفی نداشته باشد زیرا آنها HCP و تکنولوژی را ابزارهای مفید و مثبتی برای ارزیابی شرایط بارداری خود می­بینند. ممکن است روند ارزیابی ریسک و مراقبت از زن بارداری با عوارض واقعی یا بالقوه مبتنی بر شواهد باشد.

ارزیابی فیزیکی قبل و یا پس از زایمان در بارداری­های پرخطر

برای زنانی که شرایط پزشکی مزمن یا رفتارهای بهداشتی پرخطر دارند نیاز است که روند مراقبت قبل از بارداری آغاز شود تا سلامت پیش از تولد جنین ارتقا یابد. در برنامه­های درمانی باید به دنبال افزایش دانش مصرف کننده بود و همچنین مشاوره­های کافی را ارائه داد تا از این طریق عوامل خطر و نتایج منفی کاهش یابند. بررسی و غربالگری شرایط پرخطر در طی دوران بارداری از استراتژی­های پیشگیری اولیه و ثانویه هستند.

برای مثال ارزیابی اینکه مادر واکسن آنفلوانزای فصل جاری را زده است و تزریق به عنوان یک روند پیشگیری اولیه لحاظ شده است، بسیار مهم است. آزمایش پیشگیری ثانویه برای بیماری زمانی که علائم بارداری پرخطر در زن وجود ندارد اما بارداری او پرخطر است و همین مسئله به کاهش اثرات فرآیند کمک می­کند. مراقبت­های قبل از زایمان، تحصیلات و مشاوره باید شخصی سازی شده باشند و از نظر عاطفی ماهیتی حمایت گرانه داشته باشند به خصوص برای زنانی که بارداری پرخطر را تجربه می­کنند.

لازم است که به طور مستمر بر بارداری­های پرخطر نظارت صورت گیرد. نظارت بر جنین به صورت الکترونیکی  به خصوص در سه ماهه­ی سوم عملکرد جنین را مشخص می­کند تا به این ترتیب بتوان وضعیت سلامتی او را برآورد کرد.

***************

ارزیابی بیوفیزیکی وضعیت سلامتی جنین

حرکت جنین به طور روزانه: علائم غیرتهاجمی سلامت جنین به خصوص در سه ماهه¬ی سوم، پروتکل¬هایی برای شمارش تغییرات به خصوص 2-3 بار در روز، انتظار می¬رود که در هر 12 ساعت، جنین 10 حرکت داشته باشد

سونوگرافی: ارزیابی فعالیت جنین، سن حاملگی، رشد جنین، آناتومی جفت و جنین، حجم مایع آمنیوتیک، تجسم سازی تست¬های تهاجمی

MRI : ارزیابی ساختار جنین و رشد او، جفت، مقدار مایع آمنیوتیک، ساختار مادر

تست عدم استرس: نظارت الکترونیک خارجی بر نرخ ضربان قلب در هنگام حرکت، انقباضات، سایر تحریکات

مشخصات بیوفیزیک اصلاح شده: تست عدم استرس را با معیارهای کمی مایع آمنیوتیک را با استفاده از سونوگرافی تعیین می¬کند.

تحریک Vibroacoustic که از ترکیب صدا و ارتعاش برای تحریک جنین استفاده می¬کند

تست استرس انقباضی که انقباضات رحمی را تحریک می¬کند تا پاسخ جنین به استرس را ارزیابی کند.

**************************

جدول5:  ارزیابی بیوشیمیایی سلامت جنین

تست کومب (Coombs) که ابتدا شرایط قبل از زایمان را ارزیابی می¬کند و پس از آن Rh و سایر آنتی بادی¬های خون جنین را مشخص می¬کند که ممکن است با آنتی ژن¬های مادر ناسازگار باشند.

تست DNA سلول آزاد: 10 wk، غربالگری غیرتهاجمی اختلالات ژنتیکی، وضعیت Rh جنینی، جنسیت، اختلالات تک ژنی

نمونه¬برداری از ویروس کوریونی: 10-13 هفتگی، ارزیابی بافت جنین برای تعیین شرایط ژنتیکی

نشانگرهای چندگانه: بررسی 11 تا 14 هفتگی برای ناهنجاری¬های کروموزومی و سایر ناهنجاری¬ها، نشانه¬های مادر شامل پروتئین همراه با جفت، hcG، ADAM و inhibin A؛ نشانگرهای اولتراسوند شامل فراتابی پشت گردن جنین، استخوان بینی جنین. نشانگرهای غربالگری سه ماه دوم شامل MSAFP، استریول و hCG است

آمینوسنتز پس از 14 هفته؛ بررسی قابلیت انتقال برای اینکه مایع آمنیوتیک با سلول¬های جنین مدنظر قرار گیرند تا با استفاده از آن بتوان اختلالات ژنتیکی، نقص لوله¬ی عصبی، بلوغ بخش¬های ریوی و بیماری همولیتیک ارزیابی کرد.

آلفا فتوپروتئین 15 تا 20 هفتگی؛ غربالگری برای تشخیص نقص لوله عصبی از طریق MSAFP یا روش-های تشخیصی با استفاده از اندازه گیری فتوپروتئین آلفای مایع آمنیوتیک

نمونه گیری خون از بند ناف پوستی: سه ماهه دوم و سوم؛ تهاجمی برای ارزیابی گردش خون جنین و نمونه برداری از خون و ارزیابی وضعیت انتقال خون جنین

اثرات روانی بارداری پرخطر

احساسات نقش بسیار مهمی در واکنش زن به بارداری پرخطر ایفا می­کنند. زن ممکن است ترکیبی متناقض از احساسات را تجربه  کند در بخش 2 آمده است. برخی از موارد شایع عبارتند از تمایل به فرزندآوری، تأیید مشکلات سلامتی موجود، غلبه بر شوک اولیه­ی نوزاد تازه متولد شده دچار مشکلات سلامتی و مقابله با احساسات شدید داشتن یک نوزاد بیمار که با سایر ناامید­ها، تمایالات و مشکلات پیشگیرانه در بارداری همراه است.

استرس روانی که در دوران بارداری بوجود می­آید ممکن است از عوامل متعددی بوجود آمده است. از جمله جدایی از خانواده (در صورت بستری شدن) و ارتباط با متخصصان و پزشکان.

سایر عوامل استرس­زا عبارتند از عوامل محیطی، وضعیت سلامت مادر و کودک، خودپنداری، احساسات، وضعیت خانوادگی، حمایت اطلاعاتی، اعتماد به نفس، سن و افسردگی.  در مطالعه­ی کیفی مربوط به زنان با عوارض شدید بارداری، عوارض دردناک و رنج و ترس از دست دادن کودک را توصیف کردند. با این حال برخی توانستند کمی جلوتر را ببینند و بر تجربیات منفی غلبه کنند و روند درمانی را دنبال کرده و در نهایت کودک خود را به خانه ببرند.

************************

پاسخ عاطفی به بارداری پرخطر

1-شادی از باردار شدن

2-ترس (حس عدم اطمینان از موارد ناشناخته، نداشتن اطلاعات در مورد بارداری پرخطر)

3-اضطراب (اضطراب مربوط به نارضایتی از بارداری)

4-غم و اندوه (از دست دادن کودک در بارداری¬های قبلی، عدم برنامه ریزی و شرایط منفی مربوط به بارداری پرخطر)

6-شادی (غلبه بر مشکلات، حمایت و پشتیبانی)

6-خستگی، خشم و امید

7-شوک، افسردگی، گناه، تنهایی، نوسانات خلقی

بارداری­های پرخطر به افسردگی بالاتری پس از زایمان منجر می­شوند (9 تا 12 درصد) به خصوص زمانی که با بارداری کم خطر مقایسه می­شوند. عوامل دیگر شامل سن بارداری، تعداد سقط جنین، فاصله­ی بین بارداری­ها و مطلوب بودن حاملگی هستند. هرچند برای زنانی که بارداری پرخطر داشتند، افسردگی پس از زایمان یک مشکل شایع است حس گناه، ناکافی بودن و ناامید ممکن است به سطوح بالاتر افسردگی منجر شود. ممکن است احساساتی چون عدم باور و انکار نیز تجربه شوند. زنان هنگامی که تلاش می­کنند تا دلایل بارداری پرخطر را درک کنند با درگیری­های درونی روبرو میشوند و می­خواهند برخی چیزها را تجربه کنند و به این ترتیب دوباره باور قلبی پیدا می­کنند. معنویت یک عامل شخصی تعیین کننده وضعیت سلامتی است که می­تواند به زنان با بارداری پرخطر حس خوبی دهد. در یک مطالعه­ی کوچک زنانی که در معرض بارداری پرخطر قرار داشتند تلاش کردند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و آنچیزی که برای آنها ناخوشایند بود را درک کنند. برای این زنان، بارداری پرخطر با احساس گناه، ناامیدی همراه بود. احساسات معنوی به آنها کمک می­کرد تا بتوانند بر این احساسات منفی غلبه کنند. آنها حس امید بازسازی شده و احساسات مثبت بیشتری را در پایان مطالعه گزارش کردند. اگرچه آنها در طی این دوره­های بحرانی با شرایط پرخطری روبرو بودند (مانند بارداری پرخطر)، ایمان، سنت­های مذهبی و رابطه­ی آنها با خداوند و یا قلمرو روحانی و معنوی به آنها حس آرامش و قدرت بیشتری را می­داد تا با این علائم منفی مقابله کنند.

پرستاری از بیماران باردار پرخطر

مراقبت­های بهینه اززنان با بارداری پرخطر می­تواند تأثیر منفی بر مادر و نوزاد داشته باشد و همچنین می­تواند به نتایج مثبتی منجر شده و نتایج نامطلوب را کاهش دهد. پرستاران می­توانند محیطی با امنیت و  اعتماد کامل را ایجاد کنند که ضامن سلامتی مادر و جنین باشد. مراقبت­های پرستاری و پزشکی از زنان با بارداری پرخطر باید ویژه باشند. مراقبت-های دیابت مادران شامل نظارت بر قند خون و استفاده از انسولین کافی هستند. علاوه بر این در شرایط زایمان زودرس به نظارت بر فعالیت­های رحمی، مایعات، دارو و فعالیت بدنی محدود نیاز است. مراقبت از فشار خون بالا مبتنی بر دارو و تسکین استرس است.

چالش­های مربوط به مراقبت موثر برای بارداری­های پرخطر شامل پایبندی و اطمینان به درمان­های پزشکی، سلامت کلی، کاهش رفتارهای خطر و مراقبت­های دوران و اوایل بارداری است. زن باردار با شرایط پرخطر با چالش­های زیادی قبل از زایمان (فیزیولوژیکی و بهداشتی) و پس از زایمان (فیزیولوژیک و روانی اجتماعی) روبروست. چالش­های محیطی مربوط به محل زندگی، بهداشت و درآمد نیز اثر ترکیبی بر سلامت و وضعیت او دارند. برای این منظور خوب است که پروتکل­های مراقبتی خوبی ارائه کنیم. بنابراین اهداف توسعه پایدار سازمان جهانی بهداشت و استراتژی جهانی برای سلامت زنان، کودکان و نوجوانان، کاهش نرخ مرگ و میر مادران را هدف قرار می-دهد. در سال 2015 نرخ مرگ و میر مادران برابر با 239 تا در هر 100000 تولد در کشورهای در حال توسعه و 12 در هر 100000تولد در کشورهای توسعه یافته بود. استراتژی­های کلیدی کاهش نرخ مرگ و میر مادران کمتر از 70 در هر 100000 تولد بود که در بخش 3 لیست شده­اند. در سطح ملی استراتژی­هایی که گروه­های اقلیت کم درآمد را هدف قرار داده بودند باید پراکندگی بار بیماری و دسترسی به مراقبت­ها را کاهش داده و رفتارهای پرخطر را کاهش داده و نتایج سلامتی را بهبود بخشند. علاوه بر شرایط نگرانی ملی و جهانی مانند افسردگی، ویروس نقص بدن یا مالاریا، سایر شاخص­های سلامتی نوزاد و مادران باید برای ارزیابی اثربخشی سیاست­ها و برنامه­ها ارائه شوند. از آنجاییکه نرخ مرگ و میر مادران در ایالات متحده در حال افزایش است یک طرح ملی متحدانه برای ایجاد نوآوری در بهداشت مادران به دنبال کاهش میزان مرگ و میر مادران از طریق همکاری چند رشته­ای تیم­های سیستم سلامتی و دولتی است و برای این منظور از پروتکل­های مبتنی بر شواهد برای بهبود وضعیت مادران استفاده شده است از جمله اینکه بارداری­های پرخطر را تحت نظارت قرار داده­اند. پرستاران در حین مراقبت از زنان با بارداری پرخطر نقش­های متعددی دارند و باید به نیازهای فردی بیماران بپردازند. پرستاران را می­توان مدیران مراقبت­های هماهنگ، معلمان و مشاوران در تشویق رفتارهای سالم و مروجان مشارکت فعال در تصمیم گیری مشترک دانست. یک پرستار باانگیره باید اهمیت مراقبت-های قبل از زایمان را به خوبی بشناسد. میزان بالای مرگ و میر مادران و نوزادان باید پرستاران را تشویق کند که نظارت خوبی بر زنان باردار داشته باشند و پیامدهای نامطلوب آن را کاهش دهند. برخی از استراتژی­های پرستاری برای زنان با بارداری پرخطر شامل موارد زیر هستند: مشاوره­های کلینیکی و یا خانگی توسط پرستاران، پرستاران بازدید کننده یا پرستاران عملیات پیشرفته و تماس­های تلفنی دوره­ای با پرستاران برای حمایت و نظارت بر زنان با بارداری پرخطر. سایر رویکردهای مفید می­تواند شناسایی و تقویت سیستم­های حمایت از زنان و ارزیابی وضعیت عاطفی و جسمی آنها باشد. نظارت بر حرکت جنین یک اقدام نظارتی مناسب است که در آن مادر هم می­تواند در ارزیابی بارداری پرخطر کمک کند. پزشکان زنان و زایمان، پرستاران بسیار ماهر ( از جمله پرستاران با مهارت مانند ماماهای پرستار، سلامت زنان و پرستارهای نوزادان و غیر)، پرسنل NICU، کارمندان اجتماعی، متخصصان تغذیه و تمام کسانی که با مادر و خانواده در حین دوران بارداری پرخطر ارتباط دارند باید رویکرد بین حرفه­ای را لحاظ کنند تا محیط را تا حد ممکن مثبت کنند. با همکاری افراد متخصص، پزشکان و پرستاران می­توان وضعیت سلامتی مادر و جنین را با استفاده از شیوه­های مراقبتی پیچیده بهبود داد. همکاری و ارتباطات یک عامل قدرتمند برای کاهش مرگ و میر زنان با بارداری پرخطر است.

بستری در بیمارستان

زنانی که بارداری پیچیده دارند ممکن است به تغییرات سبک زندگی، رژیم­های دارویی، پشتیبانی فنی و یا حتی بستری نیاز داشته باشند. بسته به شرایط، برخی از زنان با شرایط پرخطر ممکن است نیاز باشد هفته­ها یا ماه­ها قبل از تولد کودک بستری شوند. تغییرات فیزیکی شامل آتروفی عضلانی، شرایط نامناسب قلبی و عروقی و  پوکی استخوان است. در بستری قبل از زایمان ممکن است زن بستری شده، افزایش ترس، از دست دادن کنترل، عدم قدرت، تنهایی، خشم و اضطراب را تجره کند. برای بهبود وضعیت روحی او، مداخلات پرستاری می­تواند به افزایش نقاط قوت او کمک کند به خصوص در دوران بارداری که به مراقبت­های بسیار ظریفی نیاز است یعنی 28 یا 32 هفتگی. سایر رویکردها برای مقابله با عوامل روانی شامل برنامه ریزی وعده­ی غذایی خاص برای خانواده، ارزیابی ترس او و حمایت از دیگران است مانند مشاوران بهداشت روان، مشاوران خانواده و مربیان نوزادان.

ساعات بازدید، حمایت اطلاعاتی و درمان گروهی برای زنان باردار با خطر بالا بستری شده می­تواند حمایت عاطفی مثبتی برای کاهش حس انزوا و افسردگی داشته باشد.

*****************

استراتژی­های کلی برای کاهش میزان مرگ و میر مادران

1-افزایش پژوهش  و راهنمایی برنامه­ای و کلینیکی مبتنی بر شواهد از طریق جمع آوری داده­ی با کیفیت برای ارزیابی نیازها و شناسایی اولویت-های درمان

2-تنظیم استانداردهای جهانی و پاسخگویی کشورهای عضو برای اطمینان از پوشش مراقبت­های بهداشتی جامعه بارداری، مادران و نوزادان

3-ارائه­ی حمایت فنی از کشورهای عضو برای تقویت سیستم­های بهداشت و درمان

4-حمایت از روش­های درمانی مقرون به صرفه­تر و موثرتر، طراحی مواد آموزشی و راهنمایی برای کارکنان بخش بهداشت و درمان و رفع نابرابر دسترسی به خدمات با کیفیت باروری، مادری و بهداشت و درمان نوزادان

5-حمایت از کشورها برای پشتیبانی و اجرای سیاست­ها و برنامه­ها و نظارت بر پیشرفت

*************************

بخش 4

شاخص­های ملی سلامت مادر و نوزاد

1-وزن کم در هنگام تولد

2-تولد زودرس قبلی

3-دیابت بارداری و یا سایر انواع دیابت

4-فشارخون در دوران بارداری

5-پیش قاعدگی، انقباض جفت

6-عفونت ادراری یا کلیه

7-زایمان زودرس

8-پارگی زودرس  کیسه­ی آب

9-نوزاد پذیرفته شده در NICU

مراقب­های جسمی و روحی

مسئله­ی ارتباط ریسک بسیار مهم است اما اینکه این ارتباط چگونه رخ می-دهد بر تصمیمات اثر می­گذارد که ممکن است واکنش به آن ترس و اضطراب شدید باشد. زمانی که HCPها از این احساسات آگاهی پیدا می­کنند ممکن است بر این مسئله تمرکز کنند که احساسات منفی را کاهش دهند و برای این منظور یک محیط قابل اطمینان ایجاد کنند و مادر را از وضعیت جسمانی و روحی او مطلع کنند و به مشارکت او در روند تصمیم گیری در مورد شیوه­های مراقبتی کمک کنند.

علاوه بر این پرستارانی که از زنان باردار با خطرات بالا مراقبت می­کنند شرایط استرس­ زای آنها را درک می­کنند برای مثال وضعیت سلامتی مادر و جنین قطعی نیست و نتیجه­ی بارداری مشخص نیست. این مسئله بسیار مهم است که پرستاران زنی را غافل یا غیرمسئول نخوانند اما باید سعی کنند شرایط فردی هر زن را مشاهده کرده و درک کنند. پرستاران و سایر پرسنل مراقبت از سلامتی باید از سبکهای ارتباط شخصی آگاه باشند زمانی که با زن باردار روبرو می­شوند و ممکن است برای این منظور نیاز باشد دوره­های آموزشی را  بگذرانند تا مهارت­های ارتباطی خوبی پیدا کنند مانند سوالات باز و نشانه­های کلامی به خصوص زمانی که نیازهای بیوپسیوشوسیتی زنان با بارداری پرخطر را مدنظر قرار می­دهند. همه-ی مراقبت­ها باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند و ارتباطات فردی باید متناسب با نیازهای زن باشد اما مراقبت­های عاطفی و معنوی نیز باید با ارتباطات درمانی ارتقا یابند. یکی دیگر از اجزای مهم مراقبت از سلامتی، سلامت روحی و معنوی زنان با بارداری­های پرخطر است. ایجاد یک محیط دوست داشتنی که امکان دعا، مراقبه و سایر شیوه­های ارزش دهی به زن را فراهم کند ابزاری است که با استفاده از آن پرسنل مراقبت  از سلامتی می­توانند سلامت روحی و معنوی زن را بالا ببرند. برای مثال تکنیک­های ریلکس کردن می­تواند افسردگی زنان را کاهش دهد. به زنان گروه آزمایشی یک پروتکل ریلکس کردن داده شده است که در یک محیط صلح آمیز منفعل انجام می­شود. به زنان در موقعیت راحت یک تمرین ذهنی داده می­شود که بی سر و صدا بنشینند و تنفس عمیق را تمرین کنند و عضلات خود را به طور هدفمند ریلکس کنند و اعداد را به آرامی به مدت 10 تا 20 دقیقه بشمارند. اما توصیه می­شود که مراقبت­های روحی کافی نیز لحاظ شود. زمانی که این جلسات درمانی به پایان رسید به مدت چند دقیقه می­نشینند.

گروه کنترل مراقبت­های معمولی داشتند. هر دو گروه درجه افسردگی مشابهی در روز پذیرش داشتند. پنج روز بعد گروه مداخله افسردگی کمتری را گزارش کرد. پرستاران مربوط به قبل وپس از زایمان می­توانند از این استراتژی برای کاهش اضطراب و افسردگی استفاده کنند.

خلاصه

لذت باردار شدن ممکن است با تشخیص شرایط بالقوه­ی خطرناک کاهش یابد، شرایطی که ممکن است برای سلامتی مادر و/یا جنین مضر باشند. زنی که بارداری پرخطر دارد ممکن است شرایط خود را جدی یا تهدید کننده ببیند در حالیکه دیگری ممکن است بتواند از نظر حسی کاملاً بر این چالش غلبه کند. شرایط و وضعیت­هایی که باعث بارداری­های پرخطر میشوند متفاوت هستند، ارزیابی ریسک دقیق و مراقبت­های فردی نیاز است. علیرغم بارداری­های پرخطر که احتمال بروز آسیب شدید به مادر یا جنین را افزایش می­دهند اکثر زنان باردار انتظارات زیادی برای یک نتیجه­ی مثبت دارند. مراقبت و پشتیبانی همکارانه­ی فیزیکی، حسی، فرهنگی و روحی نیاز است تا پرسنل مراقبتی بتوانند سلامت مادر و جنین را ارتقا دهند. \

برگرفته از مقاله: High-Risk Pregnancy

**************************کپی برداری با ذکر منبع بلامانع می باشد*************************

نویسندگان: Nola Holness, CNM, ARNP (Adult), MSN, PhD 

تاریخ مقاله: 2017  

گردآورنده: دکتر مهرداد حاجیلویی 

 ترجمه: هما کاشفی  

ویرایش: علیرضا امیدی